Wat is de impact van langdurige stress op de zwangerschap? Daar houd ik mij bijna dagelijks mee bezig. Alleerst toen ik zelf zwanger was en zeker daarna toen ik met mijn praktijk startte. 

Een medische of risicovolle zwangerschap vraagt veel van een aanstaande moeder. Je maakt je zorgen over de ongeboren baby of om je eigen gezondheid. De onderzoeken, extra echo’s en gesprekken met verschillende artsen dragen niet ook bij aan een ontspannen zwangerschap, integendeel ze wakkeren gevoelens van stress aan. Wat is de impact van langdurige stress op je hormonen tijdens de zwangerschap? Daarover sprak ik met José Buik-Evers, orthomoleculair therapeut en hormoonspecialist.

We hebben het heel bewust over aanhoudende of langdurige stress. José: “stress is niet erg als het kortdurend is. Het is een levensreddend en oeroud mechanisme waarmee adrenaline wordt aangemaakt. Daarmee zijn we o.a. direct alert bij gevaar. Niet alle stress tijdens je zwangerschap is dus erg, je mag echt wel een rottige avond of een drukke week hebben.”

Welke hormonen spelen de hoofdrol tijdens je zwangerschap?

Voor we ingaan op de impact van langdurige stress op je hormoonhuishouding, is het belangrijk te weten welke hormonen de hoofdrol spelen tijdens je zwangerschap. En waar stresshormonen mogelijk invloed op kunnen hebben. Naast het bekende zwangerschapshormoon HCG, dat o.a. verantwoordelijk is voor de groei en bescherming van het embryo, spelen de hormonen oestrogeen en progesteron een grote rol tijdens de zwangerschap. Oestrogeen zorgt voor de groei van de baarmoeder, de groei van je bloedvaten en de ontwikkeling van de melkklieren. Progesteron zorgt allereerst voor de ontwikkeling van het gele lichaam en later de placenta. Maar progesteron doet meer.

José: “progesteron is eigenlijk het vrouwelijk rustgevend hormoon en het is tijdens je zwangerschap belangrijk dat je hier voldoende van aanmaakt. Het zorgt o.a. voor een ontspannen baarmoeder. Je baarmoeder is één grote spier die gedurende de zwangerschap moet meerekken maar natuurlijk niet vroegtijdig mag samentrekken. Pas aan het einde van de zwangerschap daalt de hoeveelheid progesteron. Tegelijkertijd stijgt dan de aanmaak van het hormoon oxytocine, dat een rol speelt tijdens de bevalling. Oxytocine laat je baarmoeder samentrekken en zorgt ervoor dat de weeën op gang komen.”

Cortisol en langdurige stress

Wanneer je stress ervaart, kunnen twee type hormonen worden aangemaakt. Het eerste is adrenaline. Dit hormoon komt vrij door een snelle reactie van het zenuwstelsel bij kortdurende stress. Denk aan het halen van een deadline op je werk, snel doorfietsen om het groene stoplicht te halen, schrikken of ruzie met je partner. Nadat het stressvolle moment voorbij is, daalt de adrenaline en komt je lichaam weer tot rust.

Als de stress lang aanhoudt omdat je tijdens je zwangerschap zowel onder fysieke als emotionele spanning staat, dan wordt een ander stresshormoon aangemaakt. Dit is een veel langzamere reactie op stress dan in de voorbeelden hierboven. Nu wordt er geen adrenaline maar cortisol aangemaakt. Cortisol kan permanent worden vrijgegeven. José: “cortisol is een heel sterk stofje. Het kan je voor jaren energie geven. Maar ons lichaam heeft geen voorraad aan cortisol. Je zult het dus continu moeten aanmaken.”

Impact van langdurige stress op de zwangerschap

Het aanmaken van cortisol kost veel bouwstoffen. José: “cortisol vraagt onder andere om de bouwstof cholesterol en hulpstoffen als vitamine C, magnesium en vitamine B. Drie belangrijke stoffen die je zelf ook nodig hebt om lekker in je vel te zitten, stoffen die belangrijk zijn voor je immuunsysteem en tot slot stoffen die ook hard nodig zijn voor de bouw van je kindje. Bij langdurige stress, zul je continu cortisol aanmaken en pleeg je in feite roofbouw op je eigen lichaam.

Het zit hem in het woordje continu. Er bestaat een kans dat je de benodigde bouwstoffen niet op tijd kunt aanvullen met voeding en voedingssupplementen. Bij onvoldoende bouwstoffen, schakelt je lichaam over op een andere methode. Namelijk het omzetten van progesteron in cortisol. Je kunt je voorstellen dat daardoor de hoeveel progesteron begint te dalen.”

Werkt langdurige stress de zwangerschap tegen?

Zou langdurige stress dan de zwangerschap tegen kunnen werken? José: “die link wordt niet vaak gelegd. Toch zijn er wel onderzoeken te vinden die de link tussen cortisol en bijvoorbeeld vroeggeboorte onder de loep nemen. Ik weet dat we met de juiste voeding of voedingssupplementen veel klachten voor kunnen zijn. Om een voorbeeld te noemen, stress en adrenaline kunnen je bloedvaten doen samenknijpen, wat vervolgens kan zorgen voor een hoge bloeddruk. Als vrouwen eerder extra magnesium binnenkrijgen, kan die hoge bloeddruk wellicht worden voorkomen.”

De impact van stress op je ongeboren baby

Stress heeft niet alleen impact op je hormoonhuishouding, het heeft ook impact op de programmering van je baby. José: Als een moeder ernstige en langdurige stress ervaart aan het einde van de zwangerschap, dan wijst onderzoek uit dat haar kind na de geboorte en later in het leven gevoeliger kan zijn voor cortisol. Je kind heeft dan bijvoorbeeld meer moeite om rustig te reageren op stressvolle situaties.”

Niet alle stress heeft impact op je zwangerschap of op je ongeboren baby. Je kunt gelukkig echt wel tegen een stootje. Als je je nu toch zorgen maakt om je stressniveau of de hoeveelheid vitamines en mineralen die je binnenkrijgt nu je zwanger bent, neem dan contact op met een specialist. Dat kan je huisarts, verloskundige of gynaecoloog zijn, maar ook orthomoleculair of natuurgeneeskundig arts of therapeut weet meer. Leg uit wat je voelt, denkt en meemaakt. Hij of zij kan met je meedenken, doorverwijzen of met jou kijken naar een gezonde basis.

Waar heb je nu behoefte aan?

–

Dit artikel verscheen ook op andersdanverwacht.nl. Hieraan werkte mee: José Buik-Evers, orthomoleculair therapeut en hormoonspecialist. Na haar opleiding als verpleegkundige heeft zij gewerkt op de afdeling interne geneeskunde met als specialisatie oncologie. Daarna volgde zij een opleiding vrouw & hormonen. Tegenwoordig adviseert zij in haar praktijk vrouwen die vragen hebben over hormonen. Daarnaast is ze geschoold als Orthomoleculair Therapeut.

Foto: Anders dan verwacht